یک کارشناس ارشد مطالعات منطقهای به بیپ نیوز گفت که نفت ارزان روسیه از سیبری به چین، جای نفت ارزان ایران را گرفته و ما حتی دیگر به چین هم نمی توانیم نفت خود را بفروشیم. ایران باید درباره چین و روسیه یک بازنگری سیاسی داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری بیپ نیوز، دکتر بهرام امیراحمدیان کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی در گفتگو با بیپ نیوز با تاکید براینکه بازنگری و تغییر سیاستهای ایران نسبت به چین ضروری است بیان کرد: «در خاورمیانه، ایران برای چین بازاری مناسب و پرسود برای واردات نفت ارزان (هر چند اخیرا با تحریم نفت روسیه، این کشور نفت خود را ارزانتر از نفت تخفیفی ایران به چین صادر و منجر به کاهش فروش نفت ایران به چین شده است) و و مواد اولیه و صادرات کالاهای مصرفی چینی شده است، که زمانی صنایع سبک ایران، خود تولیدکننده و صادر کننده آن بودند. چین به سبب تورم و سود اندک تسهیلات، برای صنایع تولیدی، در نتیجه در یک اقتصاد کنترلی هزینه تولیدی کالاهای مورد نیاز ایران را خیلی کمتر از هزینه تولیدی ملی در ایران تولید و در نهایت، پایین بودن قیمت کالاهای وارداتی از چین خیلی کمتر از قیمت کلاهای تولیدی داخلی ایران در بازارهای مصرفی شده و لطمات زیادی به بخش تولیدی و کالاهای ایرانی شده و بازارهای مصرفی ما را تسخیر کرده و موجب تعطیلی کارخانه های تولید صنایع سبک و بیکاری تعداد زیادی از شاغلان این بخش شده است. بازنگری و تغییر سیاستهای ایران نسبت به چین ضروری است.»
این کارشناس مطالعات منطقهای با بیان اینکه نفت ارزان روسیه جای نفت ارزان ایران را برای چین گرفته است افزود: «چین اکنون نیز از غیر خاورمیانه نفت خود را تامین می کند. چین از طریق خطوط لوله روسیه هم گاز و هم نفت ارزان حتی ارزانتر از ایران را دریافت میکند. چون روسیه هم مانند ایران تحریم است بنابراین نفت خود را ارزانتر از ایران میفروشد. این لولهها از مناطق سیبری در شرق دور و سواحل دریای ژاپن(بندر ولادی وستوک در مرز با چین) که بالاتر اشاره کردم میرسد و از آنجا با گذر از اقیانوس آرام و دریای چین جنوبی و اقیانوس هند؛ به هند هم صادر می شود.
پس وقتی درباره تحولات خاورمیانه صحبت میکنیم باید به بازارشکنی روسیه توجه کنیم. این کشور با ارزانتر فروختن نفت، دست ایران را برای فروش نفت به چین کوتاه کرده است. ایران به چین ۳۰ درصد ارزان میفروخت به هر ترتیب نفت ما بالاخره به فروش میرفت اما حالا با اقدام روسیه همان را هم نمیتوانیم بفروشیم چون روسها جای ما را گرفتهاند! به هرحال روسیه موفق شده است.»
امیراحمدیان با بیان اینکه چین با تامین انرژی از روسیه، مساله انرژی را حل کرده است گفت: «درحال حاضر چین بزرگترین وارد کننده نفت است. عمده آن را از روسیه وارد می کند. منابع سرشار نفت و گاز سیبری که اکنون به چین صادر می شود، از طریق خطوط لولهای است که در سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ احداث شده است. از این خط لوله، روسیه حدود ۴۰۰ میلیارد دلار گاز و نفت را طی ۳۰ سال به چین صادر میکند. ارزش این مقدار گاز صادراتی روسیه به چین، با صادرات کالا از چین به روسیه تسویه می شود و مبادلات پولی انجام نمی گیرد و روسیه وجوه نقد دریافت نمی کند. چین با تامین انرژی از سیبری روسیه، مساله انرژی را حل کرده است. از طرف دیگر در خاورمیانه چین از عراق هم نفت وارد میکند و کار تولید خود را پیش میبرد.»
این کارشناس برجسته منطقهای و بینالملل در نهایت با تاکید بر اینکه چین برای ادامه حیات اقتصادی و سیاسی خود با دو مساله عمده مواجه است؛ گفت: «چین جمعیتی ۳/۱ میلیارد نفری دارد که نیازمند تامین نیازهای خود است. در این معادله انرژی برای مصرف جمعیت و بخش تولیدی ضرورتی حیاتی است. چین بزرگترین وارد کننده انرژی در جهان است. برای تامین انرژی نیاز به پول است. در عین حال چین بزرگترین صادر کننده کالاست. وجوه دریافتی از صادرات در معادله مبادله انرژی و کالا از اهمیت خاصی برخوردار است. برای صادرات نیاز به بازار است بازار عمده جایی است که تامین کنندگان انرژی در آن قرار دارند. خاورمیانه، افریقا، و روسیه تامین کنندگان عمده انرژی مصرفی چین هستند. از سوی دیگر چین تامین کننده کالاهای مصرفی تولیدی صنایع سبک خود در اروپا، آمریکا، آسیا و آفریقاست. بنابراین دو فاکتور اساسی صادرات کالاهای تولیدی و واردات مواد خام و نفت و گاز مصرفی نقش اساسی در حیات چین دارد. چین افزون بر صادرات کالا، صادر کننده خدمات و سرمایه گذاری در خارج است(که در چارچوب ابتکار کمربند و راه بدان اشاره شد). برای اینکه چین بتواند تجارت خارجی خود را توسعه دهد، به دنبال بازار است. در ایالات متحده آمریکا چین را «کارخانه جهان» می دانند. ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۶۰ میلیارد دلار کالا از چین وارد کرده است. ایالات متحده آمریکا نخستین شریک تجاری چین در واردات و دومین شریک تجاری در صادرات به چین است.
اینکه می گویند آمریکا برای سرکوب چین منطقه خاورمیانه را ناآرام کرده سخن درستی نیست این نشان میدهد که آنها اقتصاد و مناسبات چین با آمریکا را مورد ملاحظه قرار نمی دهند. منطقی نیست که آمریکا هزینه هنگفتی را تنها برای تضعیف چین صرف کند. اکنون خاورمیانه بیشتر از درون در حال تحول است. شبکه های اجتماعی، اینترنت، بیداری ملت ها، مهاجرت ها، فضای بسته سیاسی توسط دولتها، و دموکراسی خواهی بویژه در خاورمیانه به صورت خودجوش درحال تغییر است. با فروپاشی نظام خاندان اسد در سوریه که به قول غربیها اکنون مساله سوریه حل شده، تحول عظیمی در خاورمیانه رخ داده که ممکن است دومینویی ایجاد کند. اگر قرار بر احیای جاده ابریشم باستان با گذر از چین، آسیای مرکزی، ایران، عراق، سوریه بود که به مناطق شرقی دریای مدیترانه (پالمیرا در غرب سوریه) منتهی می شد، اکنون کریدور «هند-خاورمیانه-اروپا» جایگزین آن خواهد شد، و احتمالا در خاورمیانه تغییراتی ایجاد خواهد کرد.»
این کارشناس بینالملل در پاسخ به اینکه کشورهایی که در بریکس عضویت دارند آیا تاثیر مثبتی در فروش نفت و تجارت با چین دارند؟ یا خیر؟ گفت: «کشورهای عضو بریکس در یک مجمع غیر رسمی گرد هم آمده اند. هر کدام دارای ساختار اقتصادی متفاوتی هستند، هند بزرگترین دیپلماسی جهان در کنار چین کمونیستی با یک نظام اقتصادی دولتی، روسیه یک نظام تمامیت خواه نظامی-امنیتی، ایران یک کشور با نظام جمهوری اسلامی ولایت مطلقه فقیه، برزیل و آفریقای جنوبی متفاوت با دیگراعضاء کنار هم گرد آمده اند تا سیطره دلار را بزدایند و پول واحد یا ارز بین المللی بدون دلار را وارد عرصه اقتصاد کنند. در حالی که اکنون ۸۰ درصد مبادلات تجاری با دلار صورت می گیرد و هند رسما اعلام کرده است که قصد دلار زدایی ندارد و چین بیشترین مبادلات را با دلار با ایالات متحده دارد. حوزه یورو نیز دومین مقصد صادراتی و مبادلات چین است. چین در کنار ایران در بریکس، منافع ایران را در خرید نفت (ظاهرا ۳۰ درصد ارزان تر از نرخ بازار) را با خرید نفت ارزانتر از نرخ ایران از روسیه (که نفت آن از سوی غرب تحریم شده)، موجب کاهش صادرات نفت ایران شده است. روسیه عضو دیگر و هم پیمان ایران، در این میان از آب گلآلود ماهی میگیرد و نرخ نفت ایران را می شکند و می خواهد جایگزین ایران شود. روسیه در طی دهه های گذشته رقیب انرژی ایران بوده است و معلوم نیست چگونه دوستی برای ایران است. تجاوز نظامی روسیه (عضو مهم بریکس) به خاک اوکراین از سوی هیچیک از کشورهای عضو بریکس محکوم نشده است و این نشان می دهد که این گروه قواعد نظام بین الملل و حقوق بین الملل را به سبب حمایت از عضوی دیگر، پاسداری نمی کنند. روسیه و چین در بازار نفت حقوق ایران عضو دیگر را رعایت نمی کنند و باد سودخواهی بیشتر به ضرر ایران فعالیت می کنند.»
امیراحمدیان در نهایت با تاکید بر اینکه در جهان واقعی اول اقتصاد است که همه چیز را به دنبال خود می کشاند. گفت: «همه این کشورها در بریکس هستند و منافع یکدیگر را زیرپا می گذارند چراکه روابط تجاری همین است. سیاست، عشق، دوستی و مشترکات فرهنگی و تاریخی وجود ندارد. تنها خرید و فروش است که مهم است و منطق ریاضی جایگزین دوستی است. کشورها به یکدیگر تعهدی ندارند و حتی قراردادها را هم به وقت منفعت خود زیر پا می گذارند.
در سال ۲۰۰۶ که ایران تحریم سازمان ملل بود، ملک عبدالله از چین دیداری رسمی داشت(پادشاه یک کشور مسلمان سنتی از یک کشور کمونیستی) و تضمین داد که اگر نفت ایران را تحریم کردند عربستان نیازهای نفتی را با ظرفیتهای خالی موجود در منابع نفتی عربستان تامین خواهد کرد. این یعنی منفعت اقتصادی و بهره بردن از شرایط موجود.
کلا چین مشکلی برای تامین انرژی ندارد و علاوه بر نفت خام خود در سطح ملی و بطور گسترده انرژی برقابی تولید می کند. در انرژی های تجدید پذیر از جمله خورشیدی و بادی سرمایه گذاری های هنگفتی انجام داده و انرژی تولید می کند. چین در منطقه خلیج گینه درغرب آفریقا و برخی کشورهای آفریقایی صادر کننده نفت هم نفت از جمله در سودان هم سرمایهگذاری کرده است.
در جهان واقعی اول اقتصاد است که همه چیز را به دنبال خود می کشاند، سیاست، فرهنگ، نظام و جنگ همه چیز اقتصاد است. اگر اقتصاد در چین کار نکند یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون نفر چه میخواهند بکنند؟ قطعا این کشور با قحطی و شورش مواجه خواهد شد. بنابراین اقتصاد است که حرف اول در تامین امنیت کشورها میزند.»
مشروح این گفتگو را اینجا بخوانید.
315 315
