رهبران عرب در نشست خود در عربستان سعودی تلاش کردند تا به طرحی برای آینده غزه برسند که به عنوان گزینه‌ای برای پیشنهاد برنامه جنجالی رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در نظر گرفته شود.
به گزارش بیپ نیوز، وب سایت شبکه خبری الجزیره قطر درباره نشست روز گذشته حاکمان عرب در ریاض نوشت: در این نشست که در ریاض برگزار شد، رهبران عرب از جمله ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، و رهبران اردن، مصر، قطر، امارات متحده عربی، کویت و بحرین شرکت داشتند. هدف این گردهمایی پرداختن به طرح پیشنهادی ترامپ بود که قصد داشت ساکنان غزه را به زور از این منطقه جابه‌جا کند و به جای آن پروژه‌ای املاکی و گردشگری ایجاد کند.
رهبران این کشورهای عربی در این نشست، طرح ترامپ را رد کردند و به تأکید بر اهمیت ادامه تلاش‌ها برای تعیین سرنوشت فلسطین پرداختند. در این نشست تصمیم برآن شد که در نشست آینده اتحادیه عرب که قرار است در قاهره برگزار شود، یک برنامه جایگزین و متحد ارائه کنند. عربستان سعودی میزبانی این نشست را برعهده داشت و هیچ جزئیات رسمی از تصمیمات جلسه منتشر نشده است.
در این جلسه، یک برنامه بازسازی که توسط مصر تدوین شده بود و به عنوان بخشی از یک توافقنامه آتش‌بس سه مرحله‌ای بین حماس و اسرائیل در نظر گرفته شده بود، مورد بحث قرار گرفت. مصر این برنامه را به عنوان راهکاری جایگزین به دیگر کشورها ارائه کرد. همچنین تأکید شد که بودجه ای کافی برای بازسازی غزه جمع آوری شود و از طریق طرح‌های بازسازی، به وضعیت انسانی و سیاسی غزه پرداخته شود.
هیچ گزارش رسمی از جلسه روز جمعه توسط هیچ‌کدام از کشورهای شرکت‌کننده منتشر نشده است به همین دلیل مشخص نیست که آیا بر روی جزئیات طرحی توافق شده است یا خیر؟
تلاش برای ایجاد یک «جبهه متحد»
هاشم اهلبراه خبرنگار الجزیره از ریاض گزارش داد: نشست روز جمعه با ارائه طرح بازسازی توسط مصر آغاز شد که به عنوان بخشی از توافق آتش‌بس سه‌مرحله‌ای بین حماس و اسرائیل در نظر گرفته شده است.
تنها فاز اول این توافق، که شامل توقف درگیری‌ها و تبادل اسرا است، تاکنون توافق شده است. فاز دوم به پایان کامل درگیری‌ها مربوط می‌شود، در حالی که فاز سوم به بازسازی نوار غزه ویران‌شده می‌پردازد. اهلبراه گفت که رهبران عرب امیدوارند پیش از نشست قاهره بر اساس طرح مصر عمل کنند تا بتوانند «با یک جبهه متحد یک پیشنهاد جدید ارائه دهند که به‌آسانی به آمریکایی‌ها و مخاطبان بین‌المللی قابل ارائه باشد».
او گفت: «ما درباره موضوعات بسیار دشواری صحبت می‌کنیم که می‌تواند کل منطقه را برای سال‌های آینده شکل دهد.» او اضافه کرد که هنوز تصمیمی در مورد چگونگی تأمین مالی بازسازی در یک طرح به رهبری عرب‌ها گرفته نشده است. اوایل این هفته، بانک جهانی، سازمان ملل و اتحادیه اروپا اعلام کردند که هزینه بازسازی غزه بیش از ۵۳ میلیارد دلار است، از جمله ۲۰ میلیارد دلار در سه سال اول. اهلبراه گفت هر طرح بازسازی با مسائل گسترده‌تری از جمله کنترل سیاسی و امنیتی غزه پس از پایان جنگ همپوشانی دارد.
حسین حریدی، معاون سابق وزیر خارجه مصر، در گفتگو با الجزیره گفت که این گردهمایی در “لحظه‌ای بحرانی برای فلسطینیان و برای کشورهای عرب” برگزار می‌شود.
او گفت: «اجازه دهید از ویلیام شکسپیر نقل قول کنم؛ امروز برای جهان عرب “بودن یا نبودن” است. زیرا اگر طرح ترامپ پیروز شود، این پایان مبارزه – مبارزه عرب و مبارزه فلسطینی – در هفت دهه گذشته خواهد بود.»
اسرائیل و بسیاری از متحدان غربی‌اش احتمال اینکه حماس پس از جنگ کنترل نوار غزه را در دست داشته باشد، رد کرده‌اند. اسرائیل همچنین کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین بر غزه را رد کرده است، با وجود اینکه این احتمالا این گزینه، از سوی جامعه بین‌المللی از حمایت بیشتری برخوردار باشد.
ناظران می‌گویند که ضرورت رسیدن به یک توافق به‌ویژه برای مصر و اردن حاد است، زیرا ترامپ آنها را تحت فشار قرار داده تا فلسطینیان آواره را به‌صورت انبوه بپذیرند. رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرده که صدها میلیون دلار کمک را در صورت عدم همکاری آنها متوقف خواهد کرد. هر دو کشور این طرح را رد کرده‌اند.
ناظران می‌گویند فوریت رسیدن به توافق به ویژه برای مصر و اردن بسیار مهم است به این دلیل که ترامپ بر آنها فشار آورده تا فلسطینیان جابه‌جا شده را در مقیاس گسترده بپذیرند در غیراینصورت رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرده که صدها میلیون دلار کمک مالی را در صورت عدم همکاری آنها قطع خواهد کرد. هر دو کشور این طرح را رد کرده‌اند.
گزینه‌ای برای ترامپ
قاهره به نوبه خود برنامه بازسازی اولیه خود را به‌طور عمومی منتشر نکرده است. با این حال، محمد حجازی، دیپلمات سابق مصری، پیش‌تر طرحی را به‌عنوان «سه فاز فنی طی سه تا پنج سال» توصیف کرده بود.
او گفت: نخستین فاز شش ماهه بر “بهبودی اولیه” و برداشت ضایعات متمرکز خواهد بود.
فاز دوم شامل برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی برای ایجاد یک برنامه دقیق برای بازسازی زیرساخت‌ها و غزه خواهد بود.
سومین فاز به فراهم کردن مسکن و خدمات و ایجاد یک «مسیر سیاسی برای اجرای راه‌حل دو کشوری» می‌پردازد که به تحقق نهایی بلیت فلسطینی اشراف دارد.
عبدالعزیز الغشیان، مدیر تحقیقات بنیاد تحقیقات ناظر خاورمیانه مستقر در ریاض، به الجزیره گفت که تمامی کشورهایی که در نشست روز جمعه شرکت کرده‌اند در حال بررسی چگونگی پاسخگویی به «دولت ایالات متحده هستند که تقریباً با افتخار به حمایت کورکورانه از [نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین] نتانیاهو می‌پردازد».
او گفت: «و ما یک نخست‌وزیر در اسرائیل داریم که واقعاً سعی دارد شانس خود را بیازماید و تلاش خود را به حداکثر برساند.»
الغشیان گفت که هر طرح تحت رهبری عرب «نمی‌تواند بین اقتصاد، سیاست و امنیت تمایز قائل شود»، از جمله مسیری به سوی خودمختاری فلسطینی.
او گفت: «واقعیت این است که همه این چیزها بسیار به هم مرتبط هستند. و ما نیاز داریم تا به این موضوع به شیوه‌ای هماهنگ‌تر و هم‌افزاتر فکر کنیم.»
*ترجمه: زهره نوروزپور
315 315
