آیا این روند نُرمالیزاسیون موفقیت آمیز خواهد بود؟/تلاش احمد الشرع برای پذیرفته شدن؛مهمترین اولویت او چیست؟

حاکمان سوریه بعد از بشار اسد تلاش می کنند این کشور را در روندی طبیعی و نُرمال در نظام بین الملل تعریف کنند. آیا این روند نُرمالیزاسیون موفقیت آمیز خواهد بود؟

رسول سلیمی: احمد الشرع حاکم جدید سوریه که طی روزهای گذشته به عنوان رئیس جمهور موقت این کشور معرفی شد، در تلاش است تا سوریه را از انسداد سیاسی ایجاد شده در نظام بین الملل خارج کرده تا با سرعت بتواند توسعه این کشور را آغاز کند. چه آنکه پذیرفته شدن نزد کشورهای مهم در نظام بین الملل بیش از هر زمان برای او اهمیت دارد تا سوریه را در نظمی قرار دهد که کشورهای نُرمال در آن قرار دارند.

از این رو دیدارهای دیپلماتیک او با کشورهای خارجی، طیف گسترده ای از کشورهای غربی شامل امریکا و اروپا و کشورهای شرقی دوست شامل ترکیه و متخاصم شامل روسیه را شامل می شود. او تاکنون نسبت به هیچ کشوری حتی اسرائیل و ایران، واکنش خصمانه نداشته است.

در همین راستا سخنگوی اداره عملیات نظامی سوریه با صدور بیانیه ای، همه نهادهای امنیتی نظام سابق با همه شاخه‌ها و یگان‌ها و نیروهای زیرمجموعه آن، منحل اعلام کرد. همچنین مجلس الشعب (پارلمان) تشکیل شده در دوره نظام گذشته با همه کمیته‌های وابسته به آن، منحل اعلام می‌شد. در ادامه این بیانیه آمده بود: حزب بعث و احزاب جبهه ترقی خواه و نهادها و کمیته‌ها و سازمان‌های متعلق به آن منحل اعلام و تشکیل دوباره آن با هر نام و عنوانی تا زمان بازگشت همه دارایی‌های آن به کشور، ممنوع اعلام می‌شود. بنا بر این بیانیه، همه گروه های مسلح، سیاسی و غیرنظامی منحل و در نهادهای ملی کشور گنجانده خواهد شد.

این در حالی است که ائتلاف غرب به رهبری امریکا در برنامه ریزی محاسبه شده در حال تقویت مواضع نظامی خود در سوریه با افزایش پایگاه های نظامی در این کشور هستند تا بتوانند نقش حمایتی خود از نظام فعلی سوریه را بیش از هر زمان ایفا کنند. در تایید این موضوع، شبکه العربیه گزارش داده، نیروهای «ائتلاف بین‌المللی» به سرکردگی آمریکا، نیروهای کمکی نظامی، لجستیکی و پزشکی و تسلیحات اضافی را در یک هواپیمای باری با برخورداری از پوشش حمایتی یک جنگنده و بالگرد به پایگاه خراب الجیر در حومه رمیلان، در شمال الحسکه سوریه منتقل کردند. همچنین به گزارش دیدبان حقوق بشر سوریه، ائتلاف بین‌المللی از طریق مسیر زمینی، کاروانی زرهی متشکل از ۶۰ کامیون حامل زره‌پوش‌های بزرگ، تسلیحات سنگین، توپخانه، خودروهای نظامی، جعبه‌های دربسته و مخازن سوخت را از منطقه کردستان عراق وارد سوریه کرد.

در همین حال، اعلام قدرت موقت جدید سوریه، تلاش های بین المللی برای ایجاد ثبات مالی در سوریه را تسریع کرده است. این هفته، وزرای خارجه اروپا برخی از تحریم های گسترده ای را که اتحادیه اروپا و ایالات متحده در سال ۲۰۱۱ علیه سوریه اعمال کرده بودند، لغو کردند. تا کنون، سوریه به طور گسترده از اقتصاد جهانی جدا شده بود. ایالات متحده، قطر، عربستان سعودی و اتحادیه عرب حمایت خود را از دولت جدید سوریه اعلام کردند. در ماه دسامبر، ایالات متحده که قبلا یک جایزه ۱۰ میلیون دلاری را برای الشرع تعیین کرده بود، حذف کرد.

احمد الشرع حاکم جدید سوریه، در تلاش است تا سوریه را از انسداد سیاسی ایجاد شده در نظام بین الملل خارج کرده تا با سرعت بتواند توسعه این کشور را آغاز کند

پیشتر نیز «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر ۲۷ دی ماه برای اولین بار پس از سقوط نظام بشار اسد در دمشق با «احمد الشرع» ملقب به «محمد الجولانی» رئیس دولت جدید سوریه و فرمانده گروه معارضان مسلح تحریر الشام دیدار و گفت‌ وگو کرده بود و امیر قطر نیز پنجشنبه هفته قبل به دمشق پایتخت سوریه رفت تا با الجولانی گفتگو کند.

این در حالی است که یک روز پس از اعلام رئیس جمهور موقت جدید سوریه، احمد الشرع، اولین سخنرانی ریاست جمهوری خود را خطاب به ملت سوریه ایراد کرد. الشرع در یک سخنرانی تلویزیونی از پیش ضبط شده بود، وعده داد: «ما در روزهای آینده کمیته ای را اعلام خواهیم کرد که مسئول تدارک کنفرانس گفتگوی ملی است که بستری مستقیم برای بحث و گفتگو است تا به دیدگاه های مختلف در مورد برنامه سیاسی آینده ما گوش فرا دهد.»

الشرع توضیح داد که نتایج کنفرانس گفتگوی ملی سپس به عنوان بستری برای «اعلامیه قانون اساسی» جدید کشور عمل خواهد کرد. این نقشه راه دقیق تر برای آینده سوریه یک روز پس از اولین سخنرانی الشرع در «کنفرانس اعلام پیروزی انقلاب سوریه» دنبال شد. الشرع پس از آنکه رسما به عنوان رئیس جمهور انتقالی سوریه اعلام شد، گفت: «اولویت اول سوریه، پر کردن خلاء دولت به روشی مشروع و قانونی است.»

برای احمد الشرع، پذیرفته شدن نزد کشورهای بزرگ در نظام بین الملل بیش از هر زمان برای او اهمیت دارد تا سوریه را در نظمی قرار دهد که کشورهای نُرمال در آن قرار دارند

با وجود این اهداف جدید و شکوفایی اقتصادی مورد انتظار، احمد الشرع می داند که بازسازی سوریه کار آسانی نخواهد بود. چه آنکه به گفته دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، وضعیت انسانی در این کشور فاجعه بار است. این نهاد بین المللی اخیرا اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴، ۱۶.۷ میلیون نفر به کمک های بشردوستانه نیاز داشتند که بیشترین رقم از زمان آغاز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱ است. این هفته، ۲۵ هزار نفر دیگر به تازگی در شمال شرقی سوریه آواره شدند، جایی که درگیری ها بین نیروهای دموکراتیک سوریه تحت حمایت ایالات متحده، نیروهای دموکراتیک سوریه، و ارتش ملی سوریه تحت حمایت ترکیه، ادامه دارد.

همچنین بسیاری از سوری ها شکایت دارند که تمرکز دولت جدید بر دنیای خارج است نه در داخل، به طوری که به نظر می رسد الشرع رسانه های خارجی را به روزنامه نگاران محلی ترجیح می دهد و به جای شخصیت های سیاسی سوری با شخصیت های خارجی ملاقات می کند و وزرا برای سفرهای خارجی به ریاض و آنکارا به جای استان های سوریه برنامه ریزی می کنند.

علاوه بر این، خطوط جداکننده سیاسی در سوریه نیز وجود دارد. شمال شرق سوریه همچنان در دست نیروهای دموکراتیک سوریه است که تحت سلطه کردها هستند و هیچ نشانه ای از ادغام در دولت جدید سوریه نشان نمی دهند. به نظر می رسد گروه های شورشی مانند ارتش ملی سوریه (SNA) در جناح های شمالی و جنوبی درعا، با حس خودمختاری و مصونیت از مجازات عمل می کنند که ممکن است آنها ر در برابر افراط گرایان آسیب پذیر کند.

از این رو یکی از راه های خروج از معمای سوریه، تشکیل دولتی غیرمتمرکز است. یک آزمایش جدید برای سوری ها که جنگ ۱۳ ساله ویرانگری را تحمل کردند. باید منتظر ماند و دید وضعیت سوریه به سوی کشوری نُرمال حرکت خواهد کرد یا باید منتظر متغیرهای مداخله گر این روند باشیم؟

۲۱۳۳۱۵

منبع اصلی خبر