در عصر دیجیتال، دموکراسی نیز از تحولات تکنولوژی بی‌نصیب نمانده است.
پلتفرم‌هایی که به مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های عمومی کمک می‌کنند، در حال شکل‌گیری‌اند و ایده‌های نوآورانه‌ای مانند ترکیب دموکراسی دیجیتال با پرداخت هزینه برای شرکت در رأی‌گیری یا اعتراض، راهی برای افزایش کیفیت و مسئولیت‌پذیری در فرآیندهای جمعی ارائه می‌دهند. این مفهوم، در عین حال که به ارتقای کارایی مشارکت عمومی کمک می‌کند، امکان پیش‌بینی دقیق‌تر آینده توسط هوش مصنوعی را نیز فراهم می‌سازد. «حذف پارلمان و مجلس نمایندگان» یکی از اثرات اولیه این داستان است.
تک تک افراد جامعه می‌توانند با شنیدن نظرات و دلایل نخبگان جامعه، نظر شخصی خود را با پرداخت هزینه‌ای، در پلتفرم‌های رأی‌گیری ثبت کنند و مثلا در مورد یک داستان خاص در یک همه‌پرسی دیجیتال از روی گوشی‌های هوشمند خود اقدام نمایند. در این صورت راه برای لابی‌گری با نمایندگان مجلس، اعضای پارلمان و وزراء بسته می‌شود و مثلا در مورد یک مسئله خاص در رسانه‌ها اعلام نمی‌شود که فلان درصد افراد با فلان قانون موافق یا مخالفند. رأی‌گیری منطبق بر اصول آمار و ریاضی است و دادن رأی با پرداخت هزینه خواهد بود؛ مشابه اتفاقی که در پولی مارکت می‌افتد ولی نه به صورت شرط بندی.
(پولی مارکت (PolyMarket) یک پلتفرم پیش‌بینی است که به کاربران اجازه می‌دهد در مورد رویدادهای آینده پیش‌بینی کنند و نظردهی و شرط‌بندی کنند. این پلتفرم به طور خاص از مدل‌های بازار پیش‌بینی برای ایجاد قراردادهایی استفاده می‌کند که به کاربران این امکان را می‌دهد تا بر اساس اطلاعات موجود در مورد اتفاقات آینده (مانند انتخابات، رویدادهای ورزشی، یا بحران‌های اقتصادی) پیش‌بینی کنند. این بازارها در واقع می‌توانند به عنوان یک ابزار برای پیش‌بینی نتایج واقعی اتفاقات آینده با استفاده از خرد جمعی عمل کنند.)
دموکراسی دیجیتال و چالش‌های نظرات بی‌پایه
یکی از مشکلات دموکراسی‌های مدرن، به‌ویژه در فضاهای دیجیتال، این است که افراد بدون تحلیل کافی و تنها از روی احساسات یا منافع کوتاه‌مدت یا ترغیب و تشویق از طرف جناح‌های سیاسی خاص، در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت می‌کنند. این مشکل در کارزارهای اعتراضی و یا کمپین‌های رأی‌گیری دیجیتال به‌شدت مشهود است. پلتفرم‌های آنلاین به دلیل دسترسی آسان، گاه به فضایی برای اظهار نظرهای سطحی و بی‌پایه تبدیل می‌شوند که اعتبار تصمیمات جمعی را کاهش می‌دهد.
برای حل این چالش، ایده‌ای جذاب مطرح شده است:
پرداخت هزینه‌ای مثلا آ تومان (عددی قابل توجه که اثر بازدارنده برای اظهار نظرهای بی‌پایه داشته باشد) برای مشارکت در رأی‌گیری یا اعتراض که افراد بدانند که اظهار نظرشان یا رأی‌شان همان‌طور که در پلتفرم‌های پیش‌بینی مانند پولی مارکت (PolyMarket) مشاهده می‌شود، وقتی افراد ملزم به پرداخت مبلغی می‌شوند، نه‌تنها جدیت بیشتری در تحلیل و تصمیم‌گیری خود دارند، بلکه این هزینه آن‌ها را از ارائه نظرات بی‌پایه بازمی‌دارد. پرداخت هزینه به عنوان فیلتر اولیه، مانع از آن می‌شود که افراد تنها برای تفریح یا تخریب، وارد میدان شوند.
هزینه مالی: ابزاری برای کیفیت‌بخشی به نظرات
این مدل می‌تواند به‌طور گسترده در دموکراسی دیجیتال به کار رود. تصور کنید پلتفرمی ایجاد شود که در آن افراد برای مشارکت در یک رأی‌گیری یا اعتراض، مجبور به پرداخت مبلغی معقول باشند. این پرداخت باعث می‌شود که:
یک) افراد برای ارائه نظر خود تحلیل عمیق‌تری انجام دهند.
دو) از ورود نظرات سطحی و بی‌دلیل جلوگیری شود.
سه) افراد تنها زمانی دوستان خود را برای حمایت از یک رأی خاص دعوت کنند که مطمئن باشند دوستانشان دیدگاه معقولی دارند، چرا که هر دعوت شامل هزینه‌ای برای هر فرد است. این روش نه‌تنها از جنبه اقتصادی یک محدودیت ایجاد می‌کند، بلکه مسئولیت‌پذیری فردی را نیز افزایش می‌دهد.
هوش مصنوعی: تحلیل‌گر دموکراسی دیجیتال
هوش مصنوعی و ریاضیات و منطق حاکم بر آن به عنوان یکی از ابزارهای مدرن تحلیل داده‌ها، نقش بسیار موثری در این مدل دارد. این سیستم‌ها می‌توانند با بررسی رفتار کاربران، نظرات و تعاملات آن‌ها، الگوهای رفتاری و تمایلات اجتماعی را شناسایی کنند. در آینده‌ای نزدیک، هوش مصنوعی می‌تواند:
الف) پیش‌بینی دقیق‌تر نتایج رأی‌گیری‌ها و اعتراض‌ها را ارائه دهد.
ب) با تحلیل تاریخچه مشارکت کاربران و نظرات آن‌ها، الگوریتم‌ها قادر خواهند بود پیش‌بینی‌های دقیقی درباره روند تصمیم‌گیری جمعی ارائه کنند.
ج) نظرات بی‌پایه را فیلتر کند.
د) با شناخت بهتر کاربران، هوش مصنوعی می‌تواند نظراتی را که به‌دلیل کمبود تحلیل یا اطلاعات کافی ارائه شده‌اند، شناسایی و به کاربران بازخورد دهد.
ه) تعاملات کاربران را بهینه کند.
و) مثلاً اگر کاربری بخواهد دوستان خود را برای حمایت از یک کمپین دعوت کند، هوش مصنوعی می‌تواند پیش‌بینی کند که این دوستان چقدر احتمال دارد نظر معقولی داشته باشند و بر اساس آن پیشنهادهایی ارائه دهد.
تأثیرات بلندمدت بر دموکراسی
این مدل ترکیبی از دموکراسی دیجیتال، پرداخت هزینه و تحلیل هوش مصنوعی می‌تواند به نتایج زیر منجر شود:
نخست) افزایش شفافیت:
مشارکت افراد همراه با تحلیل دقیق‌تر و جدیت بیشتر خواهد بود، که باعث می‌شود فرآیندهای تصمیم‌گیری شفاف‌تر شوند.
دوم) کاهش شایعه‌پراکنی و اطلاعات نادرست:
با جلوگیری از ورود نظرات سطحی و تقویت تحلیل‌های جدی، اطلاعات نادرست و بی‌پایه کاهش می‌یابد.
سوم) پیش‌بینی نتایج با دقت بالا:
هوش مصنوعی با تحلیل رفتار جمعی، روندهای اجتماعی را بهتر از نظرسنجی‌های سنتی پیش‌بینی خواهد کرد.
نتیجه‌گیری:
آینده‌ای هوشمند برای دموکراسی
ترکیب دموکراسی دیجیتال با مسئولیت‌پذیری مالی و تحلیل هوش مصنوعی، راهی نوین برای حل چالش‌های فعلی مشارکت عمومی است. این مدل می‌تواند افراد را به تفکر عمیق‌تر، مسئولیت‌پذیری بیشتر و جلوگیری از اظهار نظرات بی‌پایه ترغیب کند. در آینده، با پیشرفت تکنولوژی، این سیستم‌ها می‌توانند به ابزاری قدرتمند برای تصمیم‌گیری‌های جمعی تبدیل شوند که نه‌تنها دموکراسی را تقویت می‌کند، بلکه به افزایش اعتماد عمومی نیز کمک می‌کند.
این آینده نه‌تنها به نفع جوامع، بلکه به نفع افرادی است که به دنبال مشارکت واقعی و تاثیرگذاری پایدار هستند. دنیا در حال تغییر سریع است، بهتر است که سریع‌تر با فن‌آوری همراه شویم.
این نوشتار نیز خود به عنوان یک پیش‌بینی از آینده یا پیشنهادی برای فرداهاست.
*معلم و روانشناس
۴۷۲۳۲
