دو کارشناس ارشد اقتصاد بین الملل در بیپ نیوز به بررسی دیپلماسی اقتصادی و بلایی که مساله اف ای تی اف بر سر اقتصاد کشور و شهروندان خارج از ایران اورده است پرداخته و معتقد هستند که انطور که مقامات ایران ارزیابی کرده و می گویند اشتباه است و اف ای تی اف فقط یک دبیرخانه معمولی برای تعیین استاندارها است نه یک سازمان جاسوسی!
به گزارش خبرگزاری بیپ نیوز، موضوع پیوستن یا نپیوستن به استانداردهای اف ای تی اف، همچنان جزو موضوعات چالش برانگیر کشور است و جناحی در داخل به طور مشخص با آن مخالف است. دیاکو حسینی معاون اتاق بازرگانی معتقد است که این موضوع کاملا سیاسی شده و ادعاهایی از این باب اضافه شده که مجاب کردنشان سخت است. او معتقد است که در رابطه با چین حتی با مشکلاتی مواجهیم که به دلیل نپیوستن به استانداردهای اف‌ای‌تی‌اف رخ داده است.
همچنین حسین قریبی که در چهار دولت قبل موضوع اف ای تی اف را دنبال کرده می گوید که به اندازه کافی بحث‌های تخصصی انجام شده و نهادهای تصمیم گیر بهتر است به حرف نهادهای تخصصی اعتماد کنند نه ادعاهای جریان های سیاسی. در ادامه می خوانیم:
مشکل ما با چین همان مشکلی است که با بقیه داریم
دیاکو حسینی در اینباره به بیپ نیوز گفت: «مشکل ما با چین همان مشکلی است که با بقیه داریم. چینی‌ها می‌خواهند با ایران کار کنند. طبیعتا الان هم دارند این کار را انجام می‌دهند. هنوز هم دارند نفت ایران را با دشواری هایی از ایران می‌خرند. ولی چون عضو FATF نیستیم، آن‌ها مشکلاتی دارند. درست است که ما چین را به‌عنوان یک کشور کمونیستی می‌شناسیم. ولی نقش شرکت‌های بخش خصوصی در چین رو به افزایش است. آن‌ها با قسمت‌های مختلفی از جهان از افریقا تا آسیا و حتی امریکای شمالی و اروپا دارند کار می‌کنند. طبیعی است که در محاسبه هزینه فایده و به خاطر تحریم‌ها و به رغم ریسکی که FATF به ایران تحمیل کرده است نمی‌توانند با ایران به آسانی کار کنند. به همین خاطر به رغم این که این علاقه و اشتیاق را دارند محقق نمی‌شود. چون همان موانع وجود دارد.»
زمانی که می‌شود با چین و روسیه ، بخصوص با چین، به شکل عالی کار کرد که رابطه ما با اروپا و آمریکا هم عادی و حتی عالی از ابعاد سیاسی و تجاری باشد
حسینی با تاکید بر اینکه مقامات ما بارها گفته اند که تا وقتی ایران FATF را اجرا نمی‌کند مشکلات ناشی از همکاری اقتصادی با ایران جدا از تحریم‌ها سر جایش هست بیان کرد: «ما اینجا باید تکرار کنیم که جامعه ایرانی متاسفانه در خیلی مباحث دوقطبی است و در این موضوع هم همینطور است. فکر می‌کنند حتما باید بین چین و روسیه و اروپا و امریکا یکی را انتخاب کنید و نمی‌شود با همه این‌ها کار کرد. شهروندان و هموطنان ما حواسشان نیست که خود این‌ها با هم کار می‌کنند. چطور می‌شود به ما که می‌رسد نمی‌شود؟ ما باید از نگاه دوقطبی و انتخاب بین این و آن بگذریم. حرف علمی و درست این است که زمانی که می‌شود با چین و روسیه – بخصوص با چین – به شکل عالی کار کرد که رابطه ما با اروپا و آمریکا هم عادی و رو به بهبود و حتی عالی از ابعاد سیاسی و تجاری باشد و ریسک کار با ایران پایین بیاید و ایران منطبق با قواعد بین‌المللی باشد. یادمان باشد به رغم اینکه چین با امریکا رقابت دارد، هنجارهای مالی و اقتصادی جهان را کاملا رعایت می‌کند. طبیعی است که نمی‌تواند با کشوری به راحتی کار کند که این هنجارها را رعایت نمی‌کند و یا در وضعیت استثنایی تعریف شده است. این به خاطر تحریم‌ها و موضوع اف ای تی اف برای ما جاری است و کار با چین را برای ما سخت تر می‌کند.»
سال ۲۰۰۰ میلادی گردش تجاری چین و برزیل ۳ میلیارددلار بوده و امروز، چیزی بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیارد دلار است
حسین قریبی نیز دراینباره با تاکید بر اینکه برخی دوستان در مباحث تجاری و اقتصادی دچار یک دوقطبی مصنوعی و غیرضروری می‌شوند. یا نسبت به یک طرف حساسیت پیدا می‌کنند یا به طرف مقابل در ادامه صحبت حسینی افزود: «اولا چین پارتنر و شریک اول اقتصادی بیش از ۱۰۰ کشور دنیا از جمله خود آمریکا است و پتانسیل‌های بسیار بالایی دارد. قرارداد ۲۵ ساله و هرگونه تعامل نزدیک با چین حتما موثر است. سال ۲۰۰۰ میلادی مجموع گردش تجاری چین و برزیل ۳ میلیارد دلار بوده است. یعنی ۲۵ سال گذشته، دوره پرش برزیل به سمت رشد اقتصادی خیلی بالا است و اینکه از اقتصاد چند صد میلیارد دلاری، امروز به ۲ تریلیون و ۲۰۰ میلیارد دلار رسیده. برخی تحلیل‌گران بخشی از این توسعه را به خاطر افزایش تجارت با چین می‌بینند. سال ۲۰۰۰ میلادی گردش تجاری چین و برزیل ۳ میلیارددلار بوده و امروز، چیزی بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیارد دلار است. یعنی یک افزایش۵۰ برابری و حدود ۵۵ برابر. این گسترش تجارت و استفاده از ظرفیت چین برای برزیل حاوی منافع بوده‌است. هم یک بازار بزرگ برای برزیل بوده که اتفاقا تراز مثبت تجاری با آن دارد و هم یک دریافت‌کننده و بازار خوب برای کالاهای چینی بوده است. بنابراین اگر می‌خواهیم از چیزی دفاع کنیم، طرف مقابل را تقلیلش ندهیم. چین یک قدرت بزرگ اقتصادی است و حتما این قرارداد کمک می‌کند و حتما کار با روسیه به عنوان همسایه ما که می‌توانیم زمینی با آن تعامل داشته باشیم و کالا بفرستیم به ما کمک می‌کند. ولی نکته‌ای اینجا وجود دارد که ما ابتدای بحث گفتیم. بازیگر توسعه‌ساز، بازیگری که رشد اقتصادی برای ما می‌آورد و اقتصاد ما را متحول می‌کند، دولتی نیست. یعنی آن بازیگر تصدی‌گری دولتی نیست، تقریبا همه جای دنیا نشان داده است که نتیجه نمی‌دهد. آن بازیگر، بخش خصوصی است. باید ظرفیت این دو موافقت‌نامه بلندمدت {سند همکاری با چسن و روسیه} را در اختیار بخش خصوصی به‌عنوان کنش‌گر و بازیگر قرار دهیم تا بتوانند از آن استفاده کنند.»
اف ای تی اف فقط یک نهاد استاندارد ساز است
قریبی با تاکید براینکه مسئله اصلی این است که خیلی از دوستانی که دفاع یا انتقاد می‌کنند، نسبت به این موضوع شناخت کافی ندارند. گفت: «اف ای تی اف یک نهاد استاندارد ساز است. نظیر همان کارکردی که ایکائو – سازمان هوانوردی بین‌المللی – و دیگر سازمان‌های بین المللی دارند، سازمان هایی هستند که در سطح بین المللی روی مقیاس‌های وزن و اندازه استانداردسازی می‌کنند و ابتدا آن سازمان‌ها در سطح بین المللی تشکیل شده اند. این که مثلا یک متر در همه جای دنیا ۱۰۰ سانتی متر باشد. این‌ها استاندارد است اف ای تی اف می‌گوید در این حوزه‌ها باید استانداردهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریستی کشور به هم نزدیک و هماهنگ باشد. چون نظام مالی بین المللی از یک دوره خیلی به هم وابسته شد. به همدیگر پیوسته شد و مرز بین دو بانک برداشته شده است. وقتی از بانکی در چین، پولی به یک بانک در مثلا کانادا ارسال می‌شود، ظرف چند ثانیه انجام می‌شود و این نظام مالی یک شبکه پیوسته است. اگر این شبکه پیوسته جایی آسیب پیدا کند، ممکن است بقیه شبکه را هم دچار مشکل کند. همه کشورها نسبت به مواردی مانند پولشویی حساسیت دارند و همه حتما قانون دارند. خود ما هم قانون داخلی داریم. ولی جایی گفته است که این قوانین داخلی و مقررات بر اساس این استاندارد باشد. همه این استانداردها را رعایت کنند که اطمینان حاصل شود که این نظام مالی به هم پیوسته دچار مشکل نشود.»
اگر مشکل ما با اف ای تی اف کاملا عادی شود کماکان مشکل و فشار تحریم‌ها هست
قریبی با بیان اینکه این مسئله‌ای است که برخی از دوستان تعبیر کرده اند که ما می‌خواهیم حاکمیت نظارت بر بخش مالی خود را به یک سازمان بین المللی بسپاریم افزود: «اصلا سازمانی وجود ندارد. اف ای تی اف چیزی به نام سازمان نیست. یک دبیرخانه کوچک با تعداد اندکی پرسنل است که فقط کارشان، کارشناسی در این زمینه است که به دولت‌ها کمک کنند تا دولت‌ها برای بحث استانداردسازی مذاکره کنند. نه دستگاه نظارتی و سیستم نظارتی دارند و نه امکان این‌را دارند که دخالت کنند. وقتی استاندارد دارید، این استاندارد توسط بانک‌های شما و سازمان‌های مالی و پولی شما در داخل کشور اجرا می‌شود. نهاد نظارتی در وزارت اقتصاد که واحد اطلاعات مالی است، با همکاری بانک مرکزی نظارت می‌کند و اگر تخلفی باشد، این تخلف به قوه قضاییه داده می‌شود تا رسیدگی کند و حکم صادر کند. در هیچ کدام از این مراحل، چیزی به نام دخالت خارجی نداریم. چیزی به نام نظارت خارجی وجود ندارد. برخی اوقات گفته می‌شود که لیست‌های پرداخت حقوق پرسنل دولت باید از کانال اف ای تی اف باشد. فکر می‌کنم آن هایی که مصاحبه می‌کنند هم تقصیری ندارند. برخی‌ها هستند که این اطلاعات را به آن‌ها می‌دهند و آن‌ها هم انتشار می‌دهند و باعث ایجاد مسئله می‌شود. در این نگاه هم فکر می‌کنم مسئله اصلی ما، توسعه و اهداف بلند اقتصادی کشور و نظام است. هدفمان این بود که جایگاه اقتصادی ایران در منطقه و جهان ارتقا پیدا کند. نمی‌شود چنین جایگاهی را ارتقا داد، بدون اینکه تعامل عادی با سیستم بانکی دنیا داشته باشید. نمی‌شود همه کارها را با پول نقد و صرافی و کانال‌های دیگر انجام داد. باید روابط عادی شود. مسئله دیگری هم هست؛ برخی بین تحریم و اف ای تی اف ارتباط برقرار می‌کنند. به نظر من این ارتباط درستی نیست. این حرف درست است که اگر مشکل ما با اف ای تی اف کاملا عادی شود کماکان مشکل و فشار تحریم‌ها هست. ولی این حرف غلط است که معطل بمانیم تا تحریم‌ها رفع شود و بعد این را شروع کنیم. حتی بعد از رفع تحریم‌ها، یک ماه هم درگیر این مسئله باشید، یعنی از بین رفتن فرصت ها. ضمن این که هنور با وجود تحریم‌ها، به لحاظ تجربه عملی، نمونه‌های مختلفی وجود دارد که اگر اف ای تی اف نبود کار انجام می‌شد.»
اف ای تی اف، معضلی سیاسی شده و به یک رقابت داخلی تبدیل شده است
دیاکو حسینی نیز با تاکید بر اینکه اگر ما می‌خواهیم در جامعه بین المللی و سیستم بین المللی زندگی کنیم، باید مجموعه مقررات را بپذیریم. بیان کرد: «در حوزه پست، دریانوردی، هوانوردی و همه حوزه هایی که جوامع مجبورند باهم همکاری کنند. یکی از آن حوزه‌هایی که وجود دارد، حوزه مالی است. این قوانین هم در حال تکمیل و تصحیح و بهبود است. باید تکلیف را مشخص کنیم. یا نمی‌خواهیم وارد این سیستم شویم و جزیره جداگانه‌ای در گوشه باقی بمانیم. طبعا دنبال توسعه هم نیستیم. یا اگر می‌خواهیم باشیم باید بپذیریم. شما نمی‌توانید بگویید که من می‌خواهم هواپیما داشته باشم و فرودگاه و سفر خارجی برای شهروندان فراهم کنم. ولی از قوانین ایکائو پیروی نکنم. چنین چیزی نمی‌شود. ممکن نیست. در حوزه مالی هم اف ای تی اف این حکم را داده و باید بپذیریم. اگر الان نپذیریم اولا خسارت هایی پرداخت می‌کنیم و بعد الزاما در آینده آسان‌تر نخواهد شد. پیچیده‌تر هم می‌شود. چون این قوانین مرتب در حال تکمیل و اضافه شدن جزییات و ظرافت هایی است که کار را سخت‌تر می‌کند. پس باید این واقعیت را بپذیریم که آن نگاه باید اصلاح شود. درمورد اف ای تی اف هم این معضلی سیاسی شده است. هر چیزی که وارد حوزه سیاست داخل کشور شود، طبیعتا توافق روی آن سخت تر می‌شود. فکر می‌کنم اف ای تی اف از آن مواردی است که متاسفانه در فرآیندی تبدیل به یک مسئله سیاست داخلی و رقابت داخلی شد و همان زمان بود که مشکلاتش بیشتر شد و این تفسیرهای غلط درموردش شد. به جای این که نسبت به موضوع، شناخت پیدا کنیم، عده ای حرف هایی زدند و چیزهایی به آن چسباندند که واقعیت هم ندارد و روی آن‌ها باید الان مجابشان کنیم. چون سیاسی شد. نباید اتفاق می‌افتاد.»
یک ایرانی در خارج از کشور به عنوان یک مشتری پرریسک، مجبور است حجم بالایی از اسناد و اطلاعات خودش و کشور را ارائه دهد
قریبی در نهایت با بیان اینکه در ارتباط با این موضوع، برخی اوقات خیلی حساسیت به برخی ضررهای احتمالی داریم و بعد عملا در آن سیاه چاله بزرگ ضررهای واقعی می‌افتیم. گفت: «مثلا الان فکر می‌کنیم که نباید به هر دلیلی اطلاعات بازیگران اقتصادی و شرکت‌های ما در اختیار طرف‌های خارجی قرار بگیرد. اولا قرار نمی‌گیرد. چون اطلاعات را بانک داخلی ما برای کار خودش و شناسایی مشتری و مورد معامله و دو طرف معامله کار مالی، این دریافت می‌کند. از طرفی وقتی یک هموطن و شرکت ما به بانک خارجی مراجعه می‌کند، چون جزء کشورهای‌های با ریسک بالا هستیم، اگر آن بانک خارجی بخواهد کاری برایش انجام دهد، یک حجم بالا از اطلاعات را از آن دریافت می‌کند. لذا دو کار اشتباه انجام دادیم. اولا مشتری داخلی و ایرانی خود را به جای این که به بانک سر خیابان بفرستیم، به بانک کشور همسایه فرستاده ایم. دومین آسیب آن جایی است که فرد به عنوان یک مشتری پرریسک، مجبور است حجم بالایی از اسناد و اطلاعات را ارائه دهد تا ثابت کند که این معامله یک معامله ساده و بدون مشکل است. پس آسیب عملا در این مسیر، بدتر از مسیر اول است. نکته دوم این است که واقعا به عنوان کسی که درگیر موضوع بودم و از نزدیک پیگیری می‌کردم، چه کسی از وضعیت جاری ما منتفع می‌شود؟ با قطعیت عرض می‌کنم که در درجه اول، دولت آمریکا است. دولت آمریکا یک توجیه مناسب برای تحریم‌های خود پیدا کرده است. می‌گوید ایران را تحریم می‌کنم، نه به دلیل این که یک جانبه به عنوان دولت امریکا با ایران مشکل دارم. بلکه برای این که ایران با جامعه بین المللی در حوزه مالی تعارض و مشکل دارد. پس من مشکل نیستم. حدود ۲۰۰ کشور در اینجا همکاری می‌کنند و ایران به عنوان یک دولت غیر همکار شناخته می‌شود. وضعیت فعلی ما به دولت امریکا کمک می‌کند. اتفاقا در دوره ای که همکاری می‌کردیم تعلیق ۱۸ ماهه داشتیم، دولت‌های روسیه – که یک قدرت بلامنازع در جلسات اف ای تی اف تا قبل از بحران اوکراین بود – و دولت چین و آفریقای جنوبی و برخی دولت‌های اروپایی که روابط نزدیک تری با ما داشتند، به ما کمک می‌کردند و بیشترین همکاری و تشویق را داشتند.»
مشروح نشست دیپلماسی اقتصادی را اینجا بخوانید.
315 315
