ترامپ بدون اینکه اشاره‌ای به امضای یک فرمان برای فشار حداکثری کند، یادداشتی را با همین مضمون امضا کرد.
مهسا مژدهی: با وجود همه شایعاتی که از سوی رویترز ساعاتی قبل از دیدار نتانیاهو و ترامپ منتشر شد، ترامپ سه‌شنبه فرمان اجرایی را علیه ایران با هدف فشار حداکثری امضا نکرد. او تنها دست به امضای یک یادداشت ریاست‌جمهوری درباره ایران زد که نشان دهد ماجرای فشار حداکثری بر تهران را فراموش نکرده است. رئیس‌جمهور آمریکا این یادداشت را در شرایطی امضا کرد که دست از حرف‌های قدیمی و ادعاهایش نکشید و کوتاه نیامد و گفت: ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد، ایران به دستیابی به سلاح هسته‌ای بسیار نزدیک است. ما حق داریم از فروش نفت ایران به سایر کشورها جلوگیری کنیم. با همه این ادعاها، او در ادامه به دو موضوعی اشاره کرد که با شایعاتی که از صبح سه‌شنبه منتشر شده بودند، همخوانی نداشت.
رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرد: امیدواریم مجبور نباشیم از فرمان اجرایی علیه ایران که سند قدرتمندی است، استفاده کنیم و امیدواریم به توافق برسیم.ترامپ همزمان اعلام کرد: آماده گفت‌وگو با رئیس جمهور ایران هستیم.
در ادامه آنچه ترامپ در مورد ایران گفته نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور آمریکا، همانطور که خودش هم توضیح داده، ماجرا بین تهران و واشنگتن را بسیار دشوار دیده است. ترامپ دقایقی بعد از آنکه گفت آماده گفتگو با رئیس‌جمهور ایران است، مدعی شد اگر تهران بخواهد تلافی کند و من را بکشد؛ آنها را نابود خواهم کرد.
ابهام در روابط ایران و آمریکا ادامه دارد
برخلاف آنچه نزدیکان نتانیاهو در خبرگزاری‌هایی مانند آکسیوس در دو روز گذشته منتشر می‌کردند، ترامپ لحن ستیزه‌جویانه‌ای از خود در قبال ایران نشان نداد. البته او ادعاهای فراوان داشت اما با وجود چنین ادعاهایی به‌نظر می‌رسید که رئیس‌جمهور آمریکا چندان تحت تاثیر نتانیاهو و جوی که معمولا علیه ایران راه می‌اندازد قرار نگرفته است. با همه اینها برای تهران خطر بازگشت به فشار حداکثری کاملا جدی است. در حقیقت ایران همزمان با دو اتفاق رو به روست که می‌تواند اثر منفی زیادی بر روی اقتصاد کشور بگذارد. سایه مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی بالای سر تهران است و فشار حداکثری از سوی ترامپ هم مشکل دیگر به حساب می‌آید.
ترامپ برخلاف ادعاها؛ حاضر به امضای فرمان نشد، اما پیچ و مهره فشار حداکثری را هم شل نکرد و تلاش کرد تا نشان دهد هر چند سخت‌گیر اما اهل معامله است. این استراتژی است که ترامپ در قبال تهران اتخاذ کرده. ظاهرا او از سیاستی که فورا سراغ سخت‌ترین گزینه می‌رفت عقب‌نشینی کرده ولی مانند هر تاجر دیگری؛ سعی می‌کند بیشترین سود را از هر معامله به دست آورد.
هنوز مشخص نیست در یادداشت امضا شده به دست ترامپ چه مسائلی مطرح شده است. برخی معتقدند ترامپ توصیه کرده است تا برخی از فشارها علیه تهران برگردانده شوند و در مورد اعمال بقیه دیگر فشارها عجله‌ای ندارد.
پنجره دیپلماسی باز است
هم واشنگتن و هم تهران تاامروز حاضر نشده‌اند که درهای دیپلماسی را به طور کامل ببندند. پیام سه‌شنبه شب ترامپ به وقت ایران، نشان می‌داد که آمریکایی‌ها با وجود قلدری‌های مارکو روبیو در گفتگو با فاکس نیوز، مایلند تا با ایران به گفتگو بنشینند. ترامپ ظاهرا چندان علاقه‌ای به گفتگوهای طولانی دیپلماتیک؛ از آن نوع که ایران و غرب بیش از یک دهه قبل از امضای برجام درگیر آن بودند ندارد و عجول‌تر از آن است که به دیپلماسی تدریجی فرصت دهد. او مستقیم سر اصل مطلب رفته و می‌گوید آماده گفتگو با رئیس‌جمهور ایران است.
با تمام شدن مهلت برجام، ایران هم به خوبی می‌داند که تا ابد برای گفتگو فرصت ندارد. در واقع نزدیک شدن به پاییز ۱۴۰۴؛ زنگ خطری برای تهران است که می‌تواند همه تحریم‌ها علیه ایران را برگردانده و مشکلات بسیار دیگری هم بر سر راهش بگذارد. در چنین شرایطی، دیپلمات‌های دو طرف احتمالا باید همه مسیرهای ممکن برای رسیدن به نتیجه‌ای برد-برد باشد بررسی کنند.
در تهران پیش شرط‌ها مشخص است. ایران خواهان اعتمادسازی از سوی ترامپ است و می‌خواهد در مذاکره‌ای شرافتمندانه شرکت کند. در عین حال شروط ۱۲ گانه ترامپ کار را خراب می‌کند. این شروط شامل مواردی چون: اعلام تمام جنبه‌های نظامی فعالیت‌های هسته‌ای پیشین ایران را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اتمان پروسه غنی‌سازی اورانیوم و تعطیلی راکتورهای آب سنگین، اجازه نامحدود به بازرسان سازمان انرژی اتمی و متوقف کردن برنامه موشکی، آزادی زندانیان دیگر کشورها و پایان دادن به حمایت از گروه‌های مقاومت و … است. این شروط از سوی ایران معمولا رد شده‌اند و همین مساله یکی از مواردی است که احتمال ایجاد یک توافق میان تهران و واشنگتن را دشوار می‌کند. در حال حاضر مقامات ایرانی که در هفته‌های قبل لحن مسالمت‌جویانه‌ای در قبال گفتگو با ایالات متحده داشتند؛ بر اثر سخنان ستیزه‌جویانه اطرافیان ترامپ؛ ادعاهای کانال‌های میان دو کشور و… دچار بدبینی شده و لحن خود را تندتر کرده‌اند. باید منتظر ماند و دید که امضای سه‌شنبه ترامپ بر روی یادداشتی در مورد ایران چه اثری بر روابط دو طرف خواهد گذاشت.
۳۱۱۳۱۲
سایر خبرها
